A Study of the Mythological Roots of Fertility Rite in Mazâr-e-pariyân (Tarq-Nehbandan)

Document Type : Original Article

Authors

1 University of birjand, humanity sciences faculty, department of Persian language and literature

2 birjand university

10.22077/jcrl.2022.4921.1019

Abstract

The fertility rite is one of the most common rites that existed in most ancient civilizations. Today, manifestations of fertility rites and footprints of fairy and Anahita as gods and symbols of fertility can still be seen in many local and indigenous ceremonies, songs and plays in different parts of Iran. Writers In this research introduced and traced the myths of fertility components and rituals in the mausoleum of the fairies (South Khorasan) and its relationship with Anahita, the fertility goddess of ancient Iran. The rites of the Mazar-e-Pariyan of South Khorasan include sacrifice and offering gifts, spreading the votive table, overnight stay in the tomb, dancing and rejoicing, special lettering, etc. The roots of these rites were also studied in this research and the researcher It turned out that the rites of this Mazar are derived from the worship of Anahita, the fertility goddess of ancient Iran. Of course, the fairy who was the goddess of birth and fertility in ancient Iran, with the advent of Zoroastrianism, was hated because of some of her deeds and was among the devils. Continuing its evolution in the Islamic period, due to some similarities with the jinn, and some popular beliefs about the jinn, led to fairy tales and, consequently, to the fertility mirrors of the fairy tombs of South Khorasan.

Keywords


آموزگار، ژاله و احمد تفضلی. (1372). اسطورۀ زندگی زردشت. تهران: قطره.
اجتهادی، مصطفی. (1382). دائرة المعارف زن ایرانی. ج 1. بنیاد دانشنامۀ بزرگ فارسی. تهران: نقش سیمرغ.
استریناتی، دومینیک. (1388). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ‌عامه. ترجمۀ ثریا پاک‌نظر. تهران: گام نو.
استیوارد- پرون. (1381). اساطیر روم. ترجمۀ باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1389)، دانشنامه اساطیر جهان. زیرنظر رکس وارنر. تهران: اسطوره.
اسمیت، ژوئل. (1383)، فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمۀ شهلا برادران خسروشاهی. تهران: روزبهان و فرهنگ معاصر.
الیاده، میرچا. (1392). چشم‌اندازهای اسطوره. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
امینی لاری، لیلا و خیرالله محمودی. (1389). «ناهید مظهر قدس است یا هوس؟». پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی. دورۀ جدید. س2. ش 3 (پیاپی 7). صص 51- 64.
اوپانیشاد. (1340). گزارنده: محمد دارا شکوه. مقدمه و حواشی محمدرضا جلالی نائینی. تهران: تابان.
برفر، محمد. (1389). آینه جادویی خیال؛ پژوهشی در قصه‌های پریان جهان. تهران: امیرکبیر.
بهار، مهرداد. (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. پارۀ اول و دوم. تهران: آگاه.
ـــــــــــ . (1377). از اسطوره تا تاریخ. ویرایش ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: نشر چشمه.
بیرونی، ابوریحان. (1371). التفهیم. زیر نظر اکبر ایرانی. تهران: اهل‌قلم.
ثمودی، فرح. (1387)، ایزد بانوان در ایران باستان و هند. تهران: آرون.
جابز، گرترود. (1395) فرهنگ سمبل‌ها، اساطیر و فولکلور. ترجمۀ محمدرضا بقاپور. تهران: اختران.
جاهدی، لیلا. (1393). رمز و راز معماری معبد آناهیتا. تهران.
حسین­پناهی، فردین. (1393). «بررسی و تحلیل آیین‌های باروری در شاهنامه فردوسی». ادب پژوهی. ش27 . بهار. صص 41- 67.
خجسته، فرامرز و حسنی جلیلیان، فرامرز. (1389). «تحلیل داستان سیاوش بر بنیاد ژرف­ساخت اسطوره الهه باروری و ایزد گیاهی». تاریخ ادبیات. ش3/64. بهار. صص 96- 77.
خنجری، ناهید و محمد جعفری قنواتی. (1398). «سفره دختر شاه پریان»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، ج4، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
ذوالفقاری، حسن. (1394). باورهای عامیانه مردم ایران. تهران: نشر چشمه.
سامانیان، مهوش. (1394)، نمودهایی از حضور پریان در اساطیر. تهران: تمدن علمی.
سرکاراتی، بهمن. (1350). «پری، تحقیقی در حاشیه اسطوره‌شناسی تطبیقی». پژوهشهای فلسفی. ش 97 تا 100، صص: 1- 32.
سرکاراتی، بهمن. (1378). سایه‌های شکارشده. تهران: قطره.
سرلو، خوان ادواردو. (1389). فرهنگ نمادها. ترجمۀ مهرانگیز اوحدی. تهران: دستان.
شریفیان، مهدی و بهزاد آتونی. (1392). «پدیدارشناسی زن جادو با تکیه بر شاهنامه و شهریارنامه». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. ش32. صص 129- 167.
شکورزاده، ابراهیم. (1363). عقاید و رسوم مردم خراسان. تهران: سروش.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1379). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضائلی. ج1و2. تهران: جیحون.
عدلی، محمدرضا. (1387). «مفهوم قربانی (یجنه/ یسنه) در هند و ایران باستان». پژوهشنامه ادیان. پاییز و زمستان. ش 4. صص: 101- 136.
عفیفی، رحیم. (1377). اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. تهران: توس.
فریزر، جیمز جرج. (1392). شاخه زرین؛ پژوهشی در جادو و دین. ترجمۀ کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
قاسم­زاده، سید علی و امیری­فر، عاطفه. (1398). «بازخوانی تطبیقی خویشکاری نباتات در اساطیر جهان». پژوهش­های ادبیات تطبیقی. دورۀ 7. ش2. تابستان. صص 159- 130.
کاوندیش، ریچارد. (1392). دائرۀالمعارف مصور اساطیر و ادیان مشهور جهان. ترجمۀ رقیه بهزادی. تهران: نشر علمی.
کراسنوولسکا، آنا. (1382). چند چهره کلیدی در اساطیر گاه‌شماری ایرانی. ترجمۀ ژاله متحدین. تهران: ورجاوند.
کزازی، میرجلال الدین. (1388). رؤیا؛ حماسه؛ اسطوره. تهران: نشر مرکز.
لسان، حسین. (1355). «قربانی از روزگار کهن تا امروز2». هنر و مردم. ش 167. صص: 60- 70.
مالمیر، تیمور و حسین­پناهی، فردین. (1393). «بررسی و تحلیل آیین­های باروری در شاهنامه فردوسی». ادب­پژوهی. سال هشتم. بهار. ش 27. صص 67-41.
مبلغی آبادانی، عبدالله. (1376). تاریخ ادیان و مذاهب جهان. تهران: حر.
مزداپور، کتایون. (1387). افسانه پری در هزار و یکشب. شناخت هویت زن ایرانی در گستره پیش تاریخ و تاریخ. به کوشش شهلا لاهیجی و مهرانگیز کار. تهران: روشنگران.
مصفی، ابوالفضل. (1357). فرهنگ اصطلاحات نجومی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
هنری هوک، ساموئل. (1368). اساطیر خاورمیانه. مترجمان علی‌اصغر بهرامی و فرنگیس مزداپور. تهران: روشنگران.
هینلز، جان. (1383). شناخت اساطیر ایران. ترجمۀ محمدحسین باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
یاحقی، محمدجعفر. (1369) فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.
ـــــــــــــــــ . (1388) فرهنگ اساطیر و داستانوارهها. تهران: فرهنگ معاصر.
یشت­ها. (1347). گزارش پورداوود. تهران: اساطیر.