آیین تصوف؛ متن پنهان فیلم هامون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.22077/jcrl.2022.4811.1015

چکیده

ادبیات فارسی به­ویژه شاخة ادب صوفیانة آن به­دلیل خاصیّت آینگی­ و بازنمایی سلوک فکری و رفتاری بشر، تا حدودی آبشخور بسیاری از هنرهای هفتگانه، به­ویژه هنر سینما بوده­ است. اگرچه این هنر (سینما) محصولی وارداتی است و پیشینة چندانی در این سرزمین کهن‌سال ندارد؛ لیک میراث گران‌بها و سترگ تصوف ایرانی که نمادی از آیین­ و سنت­های ماست می­تواند یکی از آبشخورهای اصلی آن به شمار آید. البته برخی از اهالی فرهیختة هنر هفتم، یکسر به خاستگاه آن نظر دارند و از بزرگان آن در جهان غرب تأسی می­کنند؛ لیک هستند فیلم­سازان در اعماقی (آشنا با مفاهیم هنری و انسانی) که چندان مرعوب غرب نشده­اند بلکه سعی دارند به هنر خود رنگ بومی ببخشند. داریوش مهرجویی فیلم­ساز ایرانی و دانش­آموختة فلسفه در غرب توانسته بنیان‌گذار تفکری نو در سینما باشد. در این پژوهش با روش تحلیلی محتوایی و رویکرد بینامتنی کوشیده­ایم آیین تصوف؛ متن پنهان فیلم هامون را از رهگذر نمادها و نشانه­ها بکاویم و درنهایت به این نتیجه برسیم که انسان مدرن برای شناخت وجودی خویش و تحصیل معرفتی ژرف­تر نیازمند سنت­ها و آیین­هایی است که از اسلاف برایش به جای مانده است؛ ازاین‌رو، مهرجویی وجوه اشتراکی میان تصوف ایرانی و فلسفة غرب می­یابد؛ به­ویژه برخی از اصول بنیادی دبستان اگزیستانسیالیسم که عمل‌گرایی و فاعلیت بشر را برای رسیدن به رشد و تعالی و زیست بهتر، اصلی مهم می­داند و همانند دبستان تصوف بر توانمندی خاص بشری و پیمودن مسیری که انسان با تکیه بر خویش و توانایی­هایش در آن گام بردارد تا به منتهای کمال و سعادت برسد، تأکید می­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار