نگاهی به مهم‌ترین مؤلفه‌های محتوایی اشعار آیینی پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران

10.22077/jcrl.2022.4392.1007

چکیده

انقلاب اسلامی بر تمام عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و به‌ویژه ادبی ایران، تأثیر بسیار عمیقی گذاشته است. ادبیات فارسی در دورۀ انقلاب اسلامی بیش از هر زمان دیگر، تحت تأثیر آموزه‌های اسلامی و به‌ویژه الگوهای مذهبی تشیع قرار گرفت. متأسفانه بُعد حماسی واقعۀ سترگ عاشورا، که از مهم‌ترین و اساسی‌ترین ابعاد آن به شمار می‌رود، در تاریخ شعر عاشورایی به‌ندرت انعکاس یافته است. رویکرد حماسی که حلقۀ مفقوده در طول تاریخ شعر آیینی و عاشورایی ادبیات فارسی به شمار می‌رفت، بعد از انقلاب اسلامی به‌یکباره احیا شد و پیام‌های عاشورا نیز در شعر عاشورایی انقلاب، در کانون توجه شاعران قرار گرفت و به رویکردی اساسی و پرکاربرد تبدیل ‌شد و اکثر شاعران انقلاب، مضامین حماسی را به‌طور گسترده در اشعارشان به ‌کار بردند. رویکرد حماسی در شعر عاشورایی و آیینی انقلاب، ویژگی‌ها و مختصات منحصربه‌فردی همچون پیروزی خون بر شمشیر، سازش‌ناپذیری در برابر ظالمان، استمرار عاشورا، نگاه حماسی به مرگ و ترجیح مرگ باعزت بر زندگی با ذلت و استقبال از مرگ سرخ و جز آن دارد. این مقاله به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به بررسی دیوان شاعران معروف انقلاب اسلامی پرداخته است.

کلیدواژه‌ها