گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
10.22077/jcrl.2022.5093.1025
چکیده
وجود اماکن مذهبی خاص زنان، دارای قدمتی چندهزار ساله است. مقالۀ حاضر با در نظر داشتن تأثیر اعتقادات مذهبی و خردهفرهنگهای غیربومی در عملکرد زنان بوشهری، درصدد بررسی شاخصههای آیینهای سوگواری عاشورایی زنان بوشهری است. مروری بر کارکرد اماکن مذهبی زنانه و عملکرد زنان بوشهری حاکی از اعتقادات دینی مردم منطقه و تأثیرپذیری از این خردهفرهنگهاست. پرسشهای اصلی پژوهش این است که سوگواری عاشورایی زنان از منظر مکان چه ویژگیهایی دارد و نقشهای زنانۀ مراسم عزاداری بوشهر چیست و تأثیر آن بر کنشهای آئینی منطقه چگونه قابل شناسایی و تبیین است؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی با تأکید بر استفاده از تحقیقات میدانی و مصاحبههای شفاهی است. نتیجۀ تحقیق حاکی از آن است که زنان بوشهری رأساً به اجرای تعزیه، روضه و مرثیهسرایی میپرداختند و رویکردی برگرفته از مضامین اعتقادی شیعی، آئینهای محلی و باورهای بومی از وقایع محرم داشتند؛ نمونهای منحصربهفرد در میان شیعیان ایران و جهان که میتوان انسجام، تعاون و مشارکت عملی در میان تمام اجزای برگزارکنندۀ عزاداری، حتی تعامل با اقلیتهای مذهبی غیرشیعی را در آن مشاهده کرد. حضور زنان فارغ از نگاههای جنسیتی در اجرای تعزیههای مذهبی، نکتۀ بدیع و مهم دیگری است که باید بدان اشاره کرد ضمن اینکه در همین ایام و برخلاف منازعات رقابتی موجود میان محلات بوشهر بر سر برگزاری باشکوهتر مراسم، تنها در میان آئینهای سوگواری عاشورایی زنان این شهر است که هیچگونه دشمنی و درگیریای گزارش نشده است.
ملک زاده, الهام. (1401). تلاقی فرهنگ و مذهب در سوگواری عاشورایی زنان بوشهری (مطالعۀ موردی: دورۀ رضاشاه). پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 1(2), 221-238. doi: 10.22077/jcrl.2022.5093.1025
MLA
الهام ملک زاده. "تلاقی فرهنگ و مذهب در سوگواری عاشورایی زنان بوشهری (مطالعۀ موردی: دورۀ رضاشاه)". پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 1, 2, 1401, 221-238. doi: 10.22077/jcrl.2022.5093.1025
HARVARD
ملک زاده, الهام. (1401). 'تلاقی فرهنگ و مذهب در سوگواری عاشورایی زنان بوشهری (مطالعۀ موردی: دورۀ رضاشاه)', پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 1(2), pp. 221-238. doi: 10.22077/jcrl.2022.5093.1025
VANCOUVER
ملک زاده, الهام. تلاقی فرهنگ و مذهب در سوگواری عاشورایی زنان بوشهری (مطالعۀ موردی: دورۀ رضاشاه). پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 1401; 1(2): 221-238. doi: 10.22077/jcrl.2022.5093.1025