تحلیل محتوایی، زیبایی‌شناختی و زبانی شعر پایداری نوجوان ایران با تکیه بر مجموعه شعر «مثل ظهر عاشورا» از حمید هنرجو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا زبان وادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

3 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه بیرجند، استان خراسان جنویی، ایران

4 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

10.22077/jcrl.2023.6866.1069

چکیده

شعر فارسی از مهم‌ترین ابزارها برای بیداری مردم نسبت به سرنوشت خویش و تشویق آنان به پایداری بهخصوص در برابر استبداد داخلی و استعمار خارجی است. میزان تأثیرگذاری شعر بر دنیای نوجوان، که در دورة حساس رشد و بلوغ قرار دارد، غیرقابل ‌انکار است. یکی از انواع ادبی که در شکل­دهی شخصیت و هویت نوجوان نقش قابل توجهی دارد، شعر پایداری است. شعر پایداری نوجوان ایران علاوه بر توصیف جنگ، مضامین و مؤلفه‌های مرتبط با آن چون اتحاد و عزم ملی برای مقابله با دشمن، ایثار، بیداری، تشویق به مقاومت، بیان رشادت‌های رزمندگان و ستایش شهیدان و بعد از جنگ، مضامین دیگری چون انتظارِ بازگشت اسرا، زندگی صبورانة‌ جانبازان و اسیران و خانواده‌های آن‌ها و به‌ویژه صلح‌گرایی را در خود منعکس می­سازد.  این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به تحلیل محتوایی، زیبایی­شناختی و زبانی دفتر شعر «مثل ظهر عاشورا» از حمید هنرجو می­پردازد. نتایج این جستار نشان می­دهد ازآنجایی‌که این مجموعه به بعد از جنگ مربوط است، شاعر به بیان مضامینی چون شهید و شهادت، توصیف بمباران شهرها و شهادت مادران و کودکان و هنچنین یادکرد شهدا، رزمندگان و جانبازان می‌پردازد. در بخش زیبایی­شناختی نیز شاعر شعر نوجوان با استفاده از علم بیان و بدیع، اغلب با تصویرسازی‌هایی ملموس و حسی، برای تفهیم مؤلفه­های پایداری در شعر نوجوان گام برداشته است. در تحلیل زبانی، واژگان و ترکیبات در شعر نوجوان بررسی که بیشتر از ترکیبات استفاده شده است، چون برای نوجوان بسیار راحت­تر است در یک جمله بار معنایی خود را برساند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات