خوشه‌های نمادین شعر آیینی فارسی در دهه نود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی

10.22077/jcrl.2023.6532.1053

چکیده

نماد یکی از عناصر معنابخش زبان است که ظرفیت ویژه‌ی واژگان را در به تصویر کشیدن مفاهیم متعدد و متنوع نشان می‌دهد. با تأمّل در اشعار سه دهه‌ی اخیر می‌توان دریافت که در شعر آیینی، نمادها به‌صورت زنجیره‌ای تکرار می‌شوند و ذهن مخاطب را به سمت معناهای مختلف سوق می‌دهند؛ بدین ترتیب شبکه‌ای از معانی در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد. مقاله پیش رو اشعار آیینی در دهه‌ی اخیر را از حیث برخورداری از شبکه نمادین بررسی و تحلیل می‌کند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای است این است که شبکه‌ی نمادین در شعر آیینی تا چه اندازه گسترده است؟ و دیگر این‌که این نمادها چه کمکی به شبکه معنایی شعر کرده‌اند؟ تنوع و گستردگی نمادها در شعر آیینی معاصر را می‌توان در چند خوشه با عنوان خوشه‌ی نمادین رنگ، خوشه‌ی نمادین شهر، خوشه‌ی نمادین تقویمی، خوشه‌ی نمادین شخصیت، طبقه‌بندی کرد. بافت نمادین این اشعار بی‌تردید در خدمت مفاهیم بلندی چون عدالت اجتماعی، امیدآفرینی، اعتراض به ناراستی‌ها و نادرستی‌ها و ارائه‌ی تصاویر دقیق از زندگی اجتماعی قرار دارند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات