بررسی دگرمتنی مجموعۀ شعر از شرابه‌های روسری مادرم اثر سیدحسن حسینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه دروس عمومی و علوم پایۀ دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

10.22077/jcrl.2023.6823.1064

چکیده

انقلاب اسلامی ایران تأثیر بسیار عمیقی در ادبیات فارسی منظوم و منثور داشته است. یکی از ابعاد این تأثیر، تولید فراوان اشعار مذهبی و آیینی است. شعر فاطمی یکی از زیرشاخه های ادبیات آیینی پس از انقلاب است که در آغاز در قالب‌های کلاسیک نمود پیدا کرد. شاعرانی چون قیصر امین‌پور و سیدحسن حسینی پس از انقلاب اسلامی، ظرفیت‌ قالب‌های نیمایی و آزاد را برای بیان مفاهیم آیینی به کار گرفتند. سیدحسن حسینی در مجموعه‌های «گنجشک و جبرئیل» و «از شرابه‌های روسری مادرم» به‌ترتیب به ارائۀ سروده‌های عاشورایی و فاطمی پرداخته است. در این پژوهش، مجموعۀ «از شرابه‌های روسری مادرم» بر اساس نظریۀ دگرمتنیت ژرار ژنت، زبان شناس فرانسوی، بررسی و تحلیل شد. بر اساس مهم‌ترین نتایج این پژوهش، بیشتر پیرامتن‌های این مجموعه از نوع درون‌متنی شخص دیگر هستند که با متن اصلی رابطۀ بینامتنیت صریح دارند. همچنین مهم‌ترین گشتارهای اعمال شده در این مجموعه برمبنای تحلیل فزون‌متنی اشعار آن ارزش‌گذاری، ارزش‌کاهی، تراش و انبساط است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایران‌زاده، نعمت‌الله. (1387). «بن‌مایه‌های شهید و شهادت در شعر سیدحسن حسینی». رهیافت انقلاب اسلامی، س2. زمستان 1387. ش 7.
حسینی، سید حسن. (1381). گنجشک و جبرئیل. چاپ سوم. تهران: افق.
حسینی، سید حسن. (1385). از شرابههای روسری مادرم. چاپ اوّل. تهران: انجمن شاعران ایران.
جعفرپور، مجید. (1390). درسنامۀ فاطمی. چاپ اوّل. قم: بیت الاحزان.
ذوالفقاری، حسن. (1386). سرّ دلبران. چاپ اوّل. تهران: مازیار.
سلیم بن قیس هلالی. (1389). اسرار آل محمّد. ترجمۀ اسماعیل انصاری زنجانی. قم: دلیل ما.
شمیسا، سیروس. (1385). سبک شناسی شعر. چاپ دوم. تهران: میترا
قاسم‌زاده ابلی، حسن؛ اسداللهی، خدابخش؛ شادمنامن، محمدرضا. (1401). «شگردهای تأثیرپذیری سیدحسن حسینی از قرآن کریم». تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا). د14. پاییز 1401. ش53. صص 402-424.
علائی، سعید. (1387). جریانشناسی شعر انقلاب اسلامی. چاپ اول. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
معین‌الدینی، فاطمه. (1391). «جلوه‌های رمانتیسم در شعر مقاومت سیدحسن حسینی». پژوهشنامه ادب غنایی. د10. بهار و تابستان 1391. ش 18.
موسوی، سیده زهرا و فرزانه، فاطمه. (1397). «تحلیل جایگاه تصویر رمانتیک در شعرهای دفاع مقدس سیدحسن حسینی». فنون ادبی. س10. زمستان 1397. ش 4 (پیاپی 25). صص 1-14.
نامورمطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متن‌ها». پژوهشنامۀ علوم انسانی. ش 56.
Genette,Gerard. (1997)palimpsests:literature insecond Degree.Trans:Channa newman and Calude Doubinsky.lincoln:University of Nebraska press