بسیاری از دانسته‌های امروز ما از نحوه زندگی گذشتگان، در نتیجه بررسی باستان‌شناسان از درون گور‌ها با آثار بر جای مانده آرامگاه‌ها، و نقوش کنده شده روی آن‌ها است. آثار بجامانده در دل سنگ، چون عالمی خاموش، گنجینه هنر گذشتگان را معرفی می‌کند. از دوره‌ی قاجاری تعداد زیادی گورستان در نقاط مختلف ایران از جمله استان لرستان به جا مانده است. این پژوهش قصد دارد به بررسی نقوش سنگ قبرهای گورستان‌های شهنشاه، حیات‌الغیب و حاجی بکتاش لرستان (براساس کارکرد اجتماعی فرد متوفی) در دوره‌ی قاجاری بپردازد.
پرسش‌هایی که در موضوع نوشتار حاضر به آن میپردازد عبارت است از: 1. مضمون و محتوای نقوش تزیینی گورستان‌های مورد مطالعه در ارتباط با فضای اجتماعی و فرهنگی استان لرستان چگونه تفسیر میشود؟ 2. نقوش و تزیینات سنگ قبر قبرستان‌های مورد مطالعه به چندگروه تقسیم می‌شوند؟ 3. نقش مایه‌های سنگ مزارهای مورد مطالعه دارای چه مضامین و مفاهیم نمادگرایانه هستند؟. به منظور رسیدن به اهداف پژوهش روشی که در این مقاله به کار گرفته میشود توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات لازم با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، پایان‌نامه‌ها و مقاله-های مختلف و میدانی جمع‌آوری شده است. نتایج حاصله از بررسی نقوش سنگ قبرهای گورستان‌های شهنشاه، حیات‌الغیب و حاجی بکتاش لرستان نشان می‌دهد نقوش روی سنگ قبرهای گورستان گوشه شهنشاه انجام شد، موضوعاتی همچون مذهبی (نشانه های سوگ و سوگواری، نشانه های عبادت، ایمان) و غیرمذهبی ( نشانه های جنگاوری، شکار، سوارکاری، حیوانات و شجاعت، نشانه های مهمان نوازی، نشانه های بانوان و آراستگی بانوان) به کار رفته است.
)