1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
2
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
10.22077/jcrl.2024.6946.1075
چکیده
نشانه‌شناسی، رویکردی است که به تحلیل نظام نشانه‌ای و مطالعۀ سازوکارهای تولید، انتقال و دریافت معنا می‌پردازد. رسوم و آیین‌های کهن به عنوان نشانه/بازنمودی فرهنگی از اندیشه و تفکر انسانی با منشی نمادین، تفسیری از جهان و جهان‌بینی انسان ارائه می‌دهند و نقش مهمی در انسجام اجتماعی دارند. نشانه‌شناسی را در اواخر قرن نوزدهم چارلز سندرس پیرس، فیلسوف آمریکایی و فردیناند دو سوسور، زبان‌شناس سوئیسی، پایه‌گذاری کردند. به نظر سوسور، نشانه‌شناسی، رویکردی است درزمینة دوگانة دال و مدلول و دلالت‌های معنایی، ولی از نظر پیرس، هر نشانه دارای سه جز است: بازنمون، تفسیر و موضوع. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی به خوانش عناصر درون متنی در رمزگان‌های برجستۀ اجتماعی- فرهنگی آیین نوروز در محور درزمانی پرداخته‌است. رسم کهن نوروز به عنوان نشانه/بازنمودی فرهنگی با نشانه‌های شمایلی، نمایه‌ای و بیشتر نشانۀ نمادین، تفسیری از جهان و جهان‌بینی انسان، ارائه می‌دهد که در جهان معاصر به واسطۀ سیطرۀ ارتباطات مجازی در حال کمرنگ‌شدن هستند و امکان بهره‌برداری از معانی عمیق نهفته در این رسوم آیینی در ابعاد گوناگون توسعه هدف این پژوهش بوده است. بنابراین، نتایج این خوانش در محور همنشینی و جانشینی و در معنای ضمنی (سطح سه) برطبق نظریّۀ پیرس با نشانه/بازنمون‌های نمادین، نمایه‌ای و شمایلی در متن نوروز: آرامش و تعادل، برکت، شادی و نظم در محور فردی، عدالت و دادگری و صلح و دوستی در محور اجتماعی و معنای کاربردی توسعۀ پایدار از طریق توسعۀ گردشگری فرهنگی بوده است.
بخشایش, مریم , علوی مقدم, مهیار , دلبری, حسن و محمّدیان, عباس . (1403). خوانشِ نشانه‌شناسیِ رمزگان اجتماعی- فرهنگیِ آیین ملّی «نوروز» و باورهای عامّة آن (برپایة دومحور همنشینی و جانشینی). پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 3(1), 99-122. doi: 10.22077/jcrl.2024.6946.1075
MLA
بخشایش, مریم , , علوی مقدم, مهیار , , دلبری, حسن , و محمّدیان, عباس . "خوانشِ نشانه‌شناسیِ رمزگان اجتماعی- فرهنگیِ آیین ملّی «نوروز» و باورهای عامّة آن (برپایة دومحور همنشینی و جانشینی)", پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 3, 1, 1403, 99-122. doi: 10.22077/jcrl.2024.6946.1075
HARVARD
بخشایش, مریم, علوی مقدم, مهیار, دلبری, حسن, محمّدیان, عباس. (1403). 'خوانشِ نشانه‌شناسیِ رمزگان اجتماعی- فرهنگیِ آیین ملّی «نوروز» و باورهای عامّة آن (برپایة دومحور همنشینی و جانشینی)', پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 3(1), pp. 99-122. doi: 10.22077/jcrl.2024.6946.1075
CHICAGO
مریم بخشایش , مهیار علوی مقدم , حسن دلبری و عباس محمّدیان, "خوانشِ نشانه‌شناسیِ رمزگان اجتماعی- فرهنگیِ آیین ملّی «نوروز» و باورهای عامّة آن (برپایة دومحور همنشینی و جانشینی)," پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 3 1 (1403): 99-122, doi: 10.22077/jcrl.2024.6946.1075
VANCOUVER
بخشایش, مریم, علوی مقدم, مهیار, دلبری, حسن, محمّدیان, عباس. خوانشِ نشانه‌شناسیِ رمزگان اجتماعی- فرهنگیِ آیین ملّی «نوروز» و باورهای عامّة آن (برپایة دومحور همنشینی و جانشینی). پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی, 1403; 3(1): 99-122. doi: 10.22077/jcrl.2024.6946.1075
)