آیین سماع و موسیقی عرفانی ایران در آثار فارسی شهاب‌الدین یحیی سهروردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزشی آموزش زبان و ادبیات فارسی- دانشگاه فرهنگیان- تهران- ایران

2 آمورش الهیات دانشگاه فرهنگبان تهران ایران

10.22077/jcrl.2024.7401.1113

چکیده

نزد برخی صاحب‌نظران، موسیقی یادآور آواز کیهانی است که همۀ هستی بهره‌مند از این آواز، در چرخش و گردش‌اند. سماع نزد صوفیان یادآور سماع عارفانۀ انسان و خدا در عالم ذر و عهد الست است. در آثار به جا مانده از دیرزمان در فرهنگ ایرانی به مسئلۀ سماع پرداخته‌شده است. سهروردی احیاگر حکمت اشراق در آثار عرفانی فارسی‌اش از دیدگاه ویژۀ خود به سماع می‌پردازد. با‌ توجه ‌به اهمیت این مسئله، ما در این پژوهش در پی پاسخگویی به دو پرسش هستیم؛ اول این‌که موسیقی عرفانی (سماع عارفانه) از دیدگاه سهروردی چه کارکردهایی دارد و دوم، موسیقی عرفانی چگونه ما را تا رسیدن به حقیقت یاری می‌دهد. در این مقاله روش پژوهش، مراجعه مستقیم به آثار فارسی عرفانی سهروردی و توصیف و تحلیل دیدگاه وی دربارۀ سماع است. در نگاه سهروردی برای سماع سه کارکرد می‌توان قائل شد؛ نخست، جان افسرده و خاطر حزین او را شادی و طرب می‌بخشد. دوم، برای رسیدن به حقیقت و درراه رسیدن به آن در او ایجاد انگیزه و شوق می‌کند و سوم، برای رسیدن به حقیقت به او توان می‌بخشد و زمینۀ لازم جهت دریافت معارف معنوی را در وی فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار