تحلیل تاریخی نقش و جایگاه زنان در آیین‌های سوگواری در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

10.22077/jcrl.2024.6830.1065

چکیده

هنگامی که از آیین، در چشم‌انداز تاریخی سخن می‌گوییم، با پدیده‌ای فرهنگی سروکار داریم که از ریشه‌های عمیق اجتماعی، اسطوره‌شناختی و فرهنگی برخوردار است. یکی از این جنبه‌های اجتماعی، که در طول تاریخ با آیین‌ها همراه بوده، نقش و کارکرد جنسیتی است. آیین‌ها تجسم نظام‌مند باورها و میثاق‌های اسطوره‌ای و مذهبی‌اند و زنان در اغلب جوامع، در مقایسه با مردان، نقش برجسته‌تری در تقید و بازتولید اندیشه‌های مذهبی دارند. آیین‌سوگواری از آیین‌های فراگیر در جهان است؛ در ایران نیز آیین‌های کهن سوگواری در تلفیق با رویداد مذهبی عاشورا به قوت خویش باقی مانده و تا به امروز برگزار می‌شوند. نگاهی به تاریخ این آیین‌ها نیز نشان می‌دهد، زنان همواره نقش اساسی و تعیین کننده‌ای در برگزاری و مشارکت در آیین‌های سوگواری داشته‌اند. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که حضور و نقش قابل توجه زنان در آیین-های سوگواری رسمی، چه زمینه‌ها و دلایل اسطوره‌ای، تاریخی و اجتماعی دارد؟ روش تحقیق، تاریخی-تحلیلی و نتیجه به دست آمده مبین این است که زنان، بنا به ماهیت زنانه آیین‌های سوگواری، همواره حامی و مشارکت‌کننده این آیین‌ها بوده‌اند و نظام‌های سیاسی نیز علیرغم محدودیت‌های تاریخی زنان، در این زمینه ممانعتی برای آنان ایجاد نکرده، بلکه بنا به ضرورت، گاه از مشارکت آیینی آنان بهره‌برداری سیاسی و اجتماعی نیز کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار