بررسی اشتراکات ساختاری بین مداحی سنتی و قصاید مدحی فاطمی در شعر سه شاعر معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب

10.22077/jcrl.2024.7143.1091

چکیده

شاعران آیینی و مداحان سنتی در سبک‌های ادبی، به ویژه در زمینه ساختار، اشتراکاتی دارند. این اشتراکات ناشی از استفاده مداوم مداحان از اشعار آیینی و قالب‌های سنتی است. حفظ و جلوگیری از تحریف این اشتراکات اهمیت دارد. این پژوهش با روش کیفی-نظری و به شیوه کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا، به بررسی اشتراکات ساختاری بین مداحی سنتی و قصاید مدحی فاطمی در شعر سه شاعر معاصر (علی آهی، غلامرضا سازگار و سیدرضا مؤید) می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که هر سه شاعر، قصاید مدحی فاطمی خود را با ساختار مرثیه‌ای که در پایان‌بندی مجلس مداحی رایج است، به پایان می‌رسانند. این ساختار و یا ساختارهای مشابه آن، وجه اشتراک ساختاری بین مداحی سنتی و قصاید مدحی فاطمی را روشن می‌سازد. تحلیل سبک زبانی این ساختارها، یازده ساختار فرعی را آشکار می‌کند: توحیدی، مدحی، مذمتی، محاجه‌ای، مرثیه‌ای، تغزلی، پندی، مفاخره‌ای، تحسری، انتظاری و تضرعی. روش ارائه شده در این مقاله، می‌تواند الگویی برای بررسی و بازیابی سبک‌های دیگر در شعر آیینی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات