بررسی مظاهر توتم در داستان‌های هفت پیکر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

10.22077/jcrl.2025.8122.1157

چکیده

توتم یکی از مظاهر باورهای بسیار کهن مردم ایران است که ریشه‌های باور به آن در داستان‌ها و قصه‌ها باقی مانده است. داستان‌ها و حکایت‌های هفت پیکر نظامی، به دلیل برخورداری از زمینۀ قصه‌های عامیانه بقایای باور به توتم را حفظ کرده است. بررسی این مفهوم در این متن، به شناخت باورهای کهن دینی و آیینی مردم ایران می‌انجامد. از این رو هدف پژوهش حاضر، بازیابی توتم و توتمیسم در حکایت‌های هفت پیکر نظامی گنجه‌ای است. جامعۀ آماری پژوهش منظومۀ هفت پیکر است. طرح پژوهش از نوع گفتمان‌کاوی کیفی و روش انجام تحقیق توصیفی تحلیلی است. نتایج بررسی نشان داد که این اثر کهن، خالی از نمودهای توتمیسم نیست و در آن می‌توان رگه‌های توتمیسم در ایران باستان مانند توتم برون‌همسری (هفت ازدواج بهرام با هفت شادخت هفت اقلیم)، توتم خورشید (توتم شاهدخت رومی)، توتم گیاهی (در داستان ماهان مصری، داستان خیر و شر و داستان خواجه پارسا)، توتم زمین مقدس(در داستان خواجه پارسا) و انتقال توتم با ازدواج (در داستان خیر و شر) را یافت. بنابراین منظومۀ «هفت‌پیکر» دربردارندۀ برخی از نمودهای توتمیسم است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار