کانون ادبی قُهستان؛ تبلور ادبیاتِ شیعی در غرب خراسانِ بزرگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه فردوسی مشهد

10.22077/jcrl.2025.8582.1178

چکیده

یکی از کانون‌های مهم شعرِ شیعی در قرن هشتم و نهم هجری در بلادِ قهستانِ کهن قرار داشت. قهستانِ بزرگ و ولایاتِ آن از دیرباز جایگاه و خواستگاهِ تفکّرات شیعی بوده است. ظهورِ اسماعیلیان و پایگاه ساختنِ قهستان پس از الموت نقشه بسزای در گسترش شیعه در این دوره داشته است. حجم چشم‌گیرِ شعرِ شیعی و شمارِ شاعرانِ شیعی در این منطقه، قهستان را به کانونِ شعرِ شیعی در غرب خراسانِ بزرگ بدل ساخته است. مدح و منقبت رسول اکرم(ص) و ائمه (ع) که در قرن هشتم آغاز شده بود در قرن نهم به اوج خود رسید. پدید آمدنِ گونه‌های متنوّعِ ادبی که پیش از این در تاریخِ ادبی نظیر ندارد از ویژگی‌های این کانونِ ادبی است. تطوّر شعر شیعی به سه دوره‌ی آغاز، دوره‌ی تکوین ادبیاتِ شیعی و دوره‌ی تثبیت تقسیم‌بندی شده است. اقلیم شناسیِ شعرِ شیعی می‌تواند به فهمِ چگونگی، شکل‌گیری و گسترشِ آن در ادوار مختلفِ تاریخِ ادبی یاری رساند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات