مروارید و باورها و آیین‌های وابسته به آن در عجایب‌نامه‌ها و متون کانی‌شناختی فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پسادکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی/ گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

10.22077/jcrl.2025.8761.1191

چکیده

از میان احجار کریمه که در فرهنگ و تمدن ایرانی و در ادب فارسی مؤثر و قابل توجه بوده‌اند، مروارید جایگاه خاصی دارد. این سنگ که نشانه‌های حضور آن در فرهنگ مردم ایران از کهن‌ترین دوره‌ها به چشم می‌خورد، از چشم‌اندازهای اجتماعی، فرهنگی و ادبی قابل توجه و بررسی است. مسئلۀ اصلی این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته، بررسی جایگاه مروارید و آیین‌ها و باورهای مرتبط با آن در فرهنگ ایران با تکیه بر متون کانی‌شناختی و عجایب‌نامه‌هاست. انجام این تحقیق بخشی از مبهمات متون ادب فارسی و زوایایی از فرهنگ و تمدن کهن ایران را روشن خواهد کرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد باورها و آیین‌هایی در خصوص منشأ و شیوۀ تشکیل مروارید، فرو رفتن در آب و صید آن، استخراج مروارید از صدف و استحصال و بیختن و جدا کردن آن، انواع و اقسام مروارید، نقش مروارید در نظام اقتصادی جامعه، سفتن و به رشته کشیدن و اصلاح مروارید، خواص درمانی و کاربرد مروارید در تزیینات، ایجاد مروارید مصنوعی، تأثیر در فرهنگ عامه و خواب‌گزاری، نقش مروارید در زبان فارسی و پیدایش لغات، ترکیبات و اصطلاحات و بازتاب آن در مضامین و تصاویر شعری از مهم‌ترین زمینه‌های حضور مروارید در متون ادب فارسی به شمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار