تحلیل باورهای بلاگردانی در ادبیات و فرهنگ عامه کردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

10.22077/jcrl.2025.7864.1143

چکیده

تحلیل باورهای بلاگردانی در ادبیات و فرهنگ عامة کردی

چکیده

باورهای بلاگردانی بخش مهمی از باورهای مردم هر جامعه‌ای را تشکیل می‌دهند. این باورها در میان مردم کرد نیز جایگاه خاصی داشته‌اند. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل این باورها می‌پردازد و می‌کوشد مواردی چون بلاگردانی جهت دفع بیماری، مرگ، بلایای طبیعی، جانوران خطرناک، چشم زخم، آل و جن‌زدگی را تجزیه و تحلیل کند. شناساندن این باورها، دلیل کاربرد و تجزیه و تحلیل آن‌ها از اهداف این پژوهش است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. داده‌ها به شیوة کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده‌اند و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که باورهای بلاگردانی مردم کرد مبتنی بر دو قانون هومیوپاتیک و تماس است و برخی نیز به موازات باورهای دینی شکلی نو به خود گرفته‌اند به گونه‌ای که برای اهداف متمایز به کار برده می‌شوند.

واژه‌های کلیدی: باور، باور بلاگردانی، باور دینی، قانون تماس، قانون هومیوپاتیک.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم. ترجمة مهدی الهی­قمشه­ای.
آقاخانی­بیژنی، محمود؛ هاشمی، مرتضی؛ صادقی، اسماعیل. (1396). «بلاگردانی در قوم بختیاری». فرهنگ و ادبیات عامه. س5. ش14. صص49-68.
آقاعباسی، یدالله. (1386). «باران­خواهی». مطالعات ایرانی. س6. ش12. صص1-20.
ابومحبوب، احمد. (1388). «لال­شیش، چوب بلاگردان». ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی. ش14. صص9-24.
            افلاکی­العارفی، شمس­الدین­ احمد. (1362). مناقب­العارفین. تهران: دنیای کتاب.
            اقتداری، احمد. (1354). دیار شهریاران. جلد دوم. تهران: انجمن آثار ملی.
انجوی شیرازی، جمال­الدین فخرالدین. (1351). فرهنگ جهانگیری. مشهد: دانشگاه مشهد.
اوشیدری، جهانگیر. (1378). دانشنامة مزدیسنا. تهران: مرکز.
باقری، مهری و ندیمه، کمال. (1393). اسفند، کاربرد آن در فرهنگ عامه و اسفندیه­های آذری. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
برهان، محمدحسین­­بن­خلف. (1342). برهان قاطع. به اهتمام دکتر معین. تهران: ابن‌سینا.
پالس، دانیل. (1382). هفت نظریه در باب دین. ترجمة محمد عزیز بختیاری. تهران: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
پناهی­سمنانی، محمد. (1382). ترانه­های ملی ایران. تهران: نشر علم.
پورداوود، ابراهیم. (1321). «نام­های دوازده ماه». مجلة مهر. س7. ش1. صص 147- 153.
توفیقی، حسین. (1390). آشنایی با ادیان بزرگ. تهران: طه.
ثروت، منصور و انزابی­نژاد، رضا. (1377). فرهنگ لغات عامیانه و معاصر. تهران: سخن.
جاوید، هوشنگ. (1376). «سیری در ترانه­های باران». مجلة شعر. ش21. صص 144-155.
جمال­زاده، محمدعلی. (1341). فرهنگ لغات عامیانه. تهران: فرهنگ ایران­زمین.
           خوارزمی، حمیدرضا. (1392). «باور بلاگردانی در شاهنامه». فرهنگ و ادبیات عامه. س1. ش2. صص1-24.
           خوانساری، محمدبن­حسین. (2535). کلثوم­ننه (عقایدالنسا). تهران: مروارید.
            دانداس، آلن. (1399). چشم­زخم. تهران: چشمه.
دانلدسن، بس­آلن. (1401). اسفند وحشی. تهران: فرهنگ جاوید.
دهخدا، علی­اکبر. (1377). لغت­نامه. تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ذوالفقاری، حسن. (1394). باورهای عامیانة مردم ایران. تهران: نشر چشمه.
ذوالفقاری، حسن. (1395). «بررسی و تحلیل نمایش­های باران­خواهی و باران­خوانی در ادبیات عامة ایران». کهن­نامة ادب پارسی. س7. ش4. صص61-99.
سلیمی، هاشم و کهریزی، ثریا. (1387). ژانه ژین. تهران: آنا.
شاه­حسینی، علیرضا. (1379). «آیین­ها و مراسم باران­خواهی و باران­بندی در بین عشایر و روستاییان استان سمنان». فرهنگ قومس. ش16.صص129-147.
شاملو، احمد. (1357). کتاب کوچه. با همکاری آیدا سرکیسیان. تهران: مازیار.
شریعت­زاده، سیدعلی­اصغر. (1379). مجموعه مقالات مردم­شناسی ایران. تهران: پازینه.
            شمس، اسماعیل. (1393). فولکلور و تاریخ کرد. قم: مجمع ذخائر اسلامی.
            شیرمحمدی، مهری. (1389). «آیین پنجاه­بدر در قزوین». حافظ. ش73. صص11-16.
            صداقت­کیش، جمشید. (1385). آب­های مقدس ایران. شیراز: شرکت آب و فاضلاب شیراز.
            عاشورپور، صادق. (1387). «نگاهی به مراسم باران­خواهی چمچه­خاتون». مجلة تئاتر. ش43. صص44-54.
علی­­پورسعدانی، رضا و شیخ­زاده، مرجان. (1388). «اشیاء جادویی در فرهنگ عامة ایران و تأثیر آن در نقاشی مکتب سقاخانه». باغ نظر. س6. ش11. صص53-68.
غلامحسین­زاده، غلامحسین و قنبری، افسون. (1393). «چشم­پناه­ها در شعر فارسی». پژوهش­های ادبی. س11. ش46. صص125-150.
فردوسی، ابوالقاسم. (1389). شاهنامه بر اساس نسخة مسکو. تهران: عقیل. 
فریزر، جرج. (1398). شاخة زرین. ترجمة کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
ناس، جان. (1949). تاریخ جامع ادیان. ترجمة علی­اصغر حکمت (1354). تهران: فرانکلین.
نجفی، ابوالحسن. (1387). فرهنگ فارسی عامیانه. تهران: نیلوفر.
نعمت­طاووسی، مریم. (1391). «رمزگشایی پاره­های آیین­های باران­خواهی در ایران». مطالعات ایرانی. س11. ش21.صص271-285.
هدایت، صادق. (1312). نیرنگستان. تهران: امیرکبیر.
هدایت، صادق. (1395). فرهنگ عامیانة مردم ایران. تهران: چشمه.
همایونی، صادق. (1371). فرهنگ مردم سروستان. تهران: به­نشر.
هینلز، جان. (1975). شناخت اساطیر ایران. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی (1368). تهران: چشمه.
James F Leckman, Michael H Bloch, Robert A King, Lawrence Scahill. (2006), "Phenomenology of tics and natural history of tic disorders", 99, 1-16.
منابع شفاهی:
احمدی، اگریجه. 74 ساله. ساکن سنندج.
حسین­پناهی، حنیفه. 60 ساله. ساکن سنندج.
حسین­پناهی، محمدصدیق. 65 ساله. ساکن سنندج.
نجفی، آمنه. 71 ساله. ساکن سنندج.