تبیین قراردادهای اجرایی در شکل‌گیری نمایش آئینی تعزیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی رشته فلسفه هنر، گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

3 دانشیار گروه کارگردانی و بازیگری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

4 دانشیار گروه فلسفه غرب، دانشکده ادبیات، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

5 استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22077/jcrl.2025.8385.1169

چکیده

تعزیه، نمایشی آیینی است که قالب و مضمون آن از سنن مذهبیِ ریشهدار متأثر است و در طول تاریخ و به‌مرورزمان در قالب گونه‌های مختلف، از دل آئین‌ها، سوگواره‌ها و مراسم روضه خوانی سر برآورده‌ است؛ تعزیه، دارای مجموعه‌ای از قراردادهای اجرایی است که به صوت سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل و به فراخور گذر زمان، فرازوفرودهایی را طی کرده و دستخوش تحول شده است؛ ازاین‌رو تبیین اصول و قواعد قراردادهای نمایشی در شکل گیری نمایش آیینی تعزیه، یکی از ضرورت‌های نمایش امروز ماست. هدف اصلی این پژوهش تبیین قراردادهای نمایش آئینی تعزیه در فرایند تولید اینگونه‌ی ‌نمایش آئینی است. این پژوهش به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی تدوین‌شده و جهت تکمیل مبانی نظری از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی استفاده‌شده است؛ در این مقاله سعی بر آن است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که قراردادهای نمایشی به چه معناست و عناصر و شاخص‌های قراردادهای نمایش آئینی تعزیه کدامند؟ در نتیجه گیری تصریح‌شده است که آشنایی و فراگیری قراردادهای نمایشی همچون « قراردادهای پیرنگ یا طرح روایی و ترتیب و توالی رویدادها در نمایش‌ آئینی تعزیه»، «قراردادهای نمایشگری در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای زمانی در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای اشیاء در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای مکان و صحنه‌آرایی در نمایش آئینی تعزیه»، «ارتباط متقابل و مشارکت فعال نمایشگران با تماشاگران در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای لباس و رنگ در نمایش آئینی تعزیه» و «قراردادهای موسیقی و آواز در نمایش آئینی تعزیه» می‌تواند موجب افزایش شناخت نمایشگران از ظرفیت‌های اجرایی قراردادهای نمایشی در اشکال مختلف نمایش آئینی تعزیه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات