بازتاب اندیشۀ غلو دربارۀ امام حسین (ع) و خانوادۀ او در شعر آیینی معاصر فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه الهیات ، دانشگاه پیام نور ، تهران ، ایران

2 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بین المللى امام خمینى، قزوین، ایران : معادل انگلیسی

10.22077/jcrl.2025.9134.1204

چکیده

در این مقاله به بررسی گونه‌های غلو دربارۀ شخصیت امام حسین (ع) و خانوادۀ آن حضرت در شعر آیینی فارسی با تکیه بر نوع اندیشۀ حاکم بر گونه‌های غلو پرداخته می‌شود. غلو و غالی‌گری به مثابه یکی از جریان‌های تاریخ تفکر شیعه، تأثیرات مهمی از خود برجای گذاشته است. غلو البته در همۀ ادیان توحیدی و همۀ مذاهب اسلامی وجود داشته و غالیان هرچند در قالب فِرق مختلف و با نام‌های متعدد شناخته می‌شوند، اما معمولاً در هستۀ اصلی اعتقاداتشان اشتراک دارند. آنان با نسبت دادن صفات و اسماء الهی به پیشوایان‌ دینی‌شان، گاه حتی آنان را به مقام الوهیت رسانده و وظیفۀ خلق و رزق و اختیار کائنات را بر دوش آنان نهاده‌اند. اندیشۀ غلو در سده‌های دوم و سوم هجری به اوج رشد و توسعۀ خود دست یافت و پس از آن بدون آنکه از میان برود، کم و بیش به حاشیه رفت، اما از سدۀ سیزدهم هجری همزمان با ظهور شیخیه، مجدداً زمینه‌هایی فراهم شد که این اندیشه بازتولید شود و در عرصۀ عمومی نمود یابد. مقالۀ پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی در پی پاسخ دادن به این پرسش اصلی است که غلو در تاریخ معاصر چگونه بازتولید شد و عمدتاً در چه عرصه‌ای نمود یافته‌است. بر مبنای یافته‌های این پژوهش، در چند دهۀ اخیر اندیشه‌های غالیانه ضمن آنکه رو به گسترش نهاده، به دلیل اینکه از منظر رسمی امکان ترویج ندارد، عمدتاً رنگ و ماهیتی عامیانه به خود گرفته و در هیأت‌ها و مجالس مذهبی در قالب اشعار آیینی و مداحی‌ها نمود یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار